Kiber howpsuzlygyň kadalaryna eýerip, häkerlerden goranyp bilersiňiz. Ine, howpsuzlygyňyz üçin möhüm maslahatlar:
Güýçli parollary ulanyň: Häklemegiň esasy bölegi ulanyjylaryň parollaryny ogurlamakdyr. Şol sebäpli, açýan her bir onlaýn hasabyňyz üçin güýçli we üýtgeşik parol ulanmak wajypdyr. Güýçli parol azyndan 10 belgiden ybarat bolup, baş we kiçi harplary, sanlary we ýörite nyşanlary garyp döredilmeli.
Multi-faktorly giriş (MFA) ulanyň: Mümkin boldugyça onlaýn hasaplaryňyz üçin iki faktorly (2FA) ýa-da multi-faktorly (MFA) girişleri açyň. MFA ulananyňyzda ikinji bir parol (köplenç bir programma tarapyndan döredilen ýa-da SMS arkaly iberilýän kod) arkaly hasabyňyza goşmaça howpsuzlyk gatlagy goşulýar.
Fişiňden hüşgär boluň: Üstünlikli häking köplenç fişiň hatlaryndan ýa-da SMS-lerden başlaýar. Şonuň üçin, nätanyş iberijilerden gelen hatlary açmaň, hiç haçan näbelli ssylkalara basmaň ýa-da spam hasaplaýan hatlaryňyzy pozuň.
Onlaýn aýak yzyňyza esewan ediň : Onlaýn aýak yzlaryňyz internet ulananyňyzda yzyňyzda galdyrýan maglumatlaryňyzdyr. Olaryň häkerleriň eline düşmezligi üçin:
- Ulanmaýan köne hasaplaryňyzy we programmalaryňyzy pozuň.
- Sosial mediýadaky gizlinlik sazlamalaryňyzy gözden geçiriň we olaryň sizi gorajak derejede sazlanandygyny anyklaň (ýaşaýan ýeriňiz, profil gulpy).
- Internetde ýazýan zatlaryňyza seresaply çemeleşiň; özüňiz barada şahsy ýa-da maliýe maglumatlaryňyzy köpçülige aýan etmäň (näçe puluňyz bar, pasport belgiňiz we ş.m).
- Brauzeriňizdäki kukileri barlaň we islemeýän kukileriňizi yzygiderli pozup duruň (Chrome Brauzerde: Sazlamalar (Настройки) -> Gizlinlik we howpsuzlyk (Конфиденциальность и безопасность) -> Kukileri we beýleki saýt maglumatlary arassala (Очистить Файлы cookie и другие данные сайтов)).
- Anonim brauzerler, şahsy gözleg motorlary ýa-da internetdäki hereketleriňizi goraýan gurallary ulanyň (antiwiruslar).
Enjamlaryňyzy we olardaky programmalary täzeläp duruň: Adatça, täzelenmeler iň soňky howpsuzlyk ýamalaryny öz içine alýarlar, ýagny häkerleriň ulanmagy gowy görýän howpsuzlyk gowşaklyklary güýçlendirilýär. Operasion sistemaňyzy, programmalaryňyzy we enjamlaryňyzy dolandyrýan sistemalaryň hemişe iň soňky wersiýasyny ulanyň.
Enjamlaryňyzy goraň: Elektron enjamlaryňyzy kodlar bilen gorap saklaň. Enjamyňyz mümkinçilik berýän bolsa ony barmak yzyňyz, ygtybarly PIN (doglan senäňiz ýaly aňsat bilinjek pin däl) ýa-da beýleki mümkin bolan gulplar bilen gulplaň. Telefonyňyzyň ýitme ähtimallygyny göz öňünde tutup, Apple telefonlarda: “Meniň iPhone-ymy tap” (Find My iPhone/Найти iPhone” ) ýa-da Android telefonlarda: “Meniň enjamymy tap” (Find My Device/Найти устройство) funksiýasyny sazlaň.
Şübheli web sahypalaryndan gaça duruň: Diňe ynanýan sahypalaryňyzdan programma indiriň. Hemişe häzirki zaman, howpsuzlyk şahadatnamasy bolan web sahypalaryndan peýdalanyň – olaryň salgysy HTTP ýerine HTTPS bilen başlaýar we salgy setiriniň başynda gulpjagazyň nyşany bolýar.
Ulanmaýan funksiýalaryňyzy öçüriň: Häkerler maglumatyňyzy, ýerleşýän ýeriňizi ýa-da baglanýan toruňyzy kesgitlemek üçin telefonyňyzdaky käbir funksiýalary ulanyp bilerler. Munuň öňüni almak üçin enjamyňyzdaky GPS-i, simsiz birikmäni we zerur däl wagty geo-yzarlamany öçüriň.
Açyk Wi-Fi-da şahsy ýa-da maliýe maglumatlaryňyza girmäň: Jemgyýetçilik ýerlerindäki açyk WiFi-a birigen wagtyňyz (Meselem: TELECOMWIFI) onlaýn bankyňyzy ulanmakdan ýa-da şahsy maglumatlaryňyzy saklaýan hasaplaryňyza girmekden gaça duruň. Muny etmek zerur bolsa, VPN ulanyň. VPN goragsyz tor arkaly iberýän maglumatlaryňyzy goraýar.
Hili ýokary antiwirus ulanyň: Enjamlaryňyzda iň gowy antiwirus programmasyny ulanmaga çalyşyň. Hili gowy antiwirus enjamlaryňyzy we maglumatlaryňyzy wiruslardan, zyýanly programmalardan, içaly programmalardan goramak we iň soňky häker hileleri ýaly howplaryň öňüni almak üçin 24 sagat işläp durmaly.
