Bütindünýä banky “Global ykdysady perspektiwalar” atly ýarym ýyllyk hasabatyny çap etdi. Bu gezek hem ygtybarly we ýokary hilli maglumatlaryň ýoklugy sebäpli Türkmenistan hasabatdan çykaryldy. Umuman, hasabatda COVID-19 pandemiýasy we Russiýanyň Ukraina çozmagy zerarly dünýäniň ähli sebitlerinde ykdysady ösüşiň ýiti we uzak möhletleýin haýallajakdygy çaklanylýar.
2022-nji ýylda, Ýewropa we Merkezi Aziýa (ÝMA) sebitinde ykdysady ösüş 0.2%-e çenli örän peseldi. Harytlaryň bahalarynyň artmagy (meselem: energiýa we azyk önümleri) we walýutanyň hümmetiniň peselmegi zerarly inflýasiýa 1998-nji ýyldan bäri beýleki ýyllar bilen deňeşdirende ep-esli ýokarlandy. Bu esasanam ýoksul hojalyklara uly täsirini ýetirdi.
Tablisa 1. 2023-nji ýylda sebitler boýunça ÝMA-nyň ösüşi
Tablisa 2. Merkezi Aziýa döwletleri boýunça çaklamalar
Çeşme: Bütindünýä banky. Bellik: 2-nji tablisada f = çaklama.
ÝMA-nyň 2023-nji ýyl üçin ykdysady ösüş çaklamalary öwerlik däl. Ösüş 0.1% üýtgewsizligine galar we adam başyna düşýän günlük $6.85 garyplyk derejesi 20%-e ýeter. Inflýasiýanyň artyşy merkezi banklaryň meýilleşdireninden ýokary bolmagy ahmal. Merkezi Aziýanyň (Türkmenistany hasaba almazdan) 3.9% ösüş gazanmagyna garaşylýar. Emma, bu 2022-nji ýylyň iýundaky 4.3% ösüş çaklamasyndan pesdir. (Tablisa 1-e seret). Şeýle-de bolsa, Gyrgyzystan bilen Täjigistanyň arasyndaky serhet dartgynlylygy iki ýurduň ösüş çaklamalaryna täsir etmegi mümkin.
Hasabatyň ösüşi çaltlaşdyrmak üçin çagyryşy:
- Kanunalaryň berjaý edilmegini üpjün etmek;
- Kömek pullaryny (subsidi) isrip etmekden saklanmak;
- Şol çeşmeleri hususy pudaga maýa goýmak, kesgitlenen möhletli subsidiler we klimatyň üýtgemegine garşy maýa goýumlary ýaly has öndürijilikli ulanmaga gönükdirmek.
