Okyjylaryň soraglaryna ýuristiň jogaplary.
Polisiýa işgärlerini kamera almak meselesi Türkmenistanda möhüm we aktual meseledir. Bu mesele raýatlaryň hukuklary we hukuk goraýjy edaralaryň işlerinde aç-açanlygy üpjün etmek bilen gönümel baglanyşyklydyr. Geliň, bu meselä has jikme-jik seredeliň! Polisiýa bilen özara gatnaşygyny kamera almak isleýän Türkmenistanyň raýatlary üçin haýsy kanunlaryň, düzgünleriň we maslahatlaryň peýdaly bolup biljekdigini kesgitläliň!
Polisiýa işgärlerini wideo düşürmek üçin esaslar:
Ilki bilen, Türkmenistanyň konstitusiýasynda bu barada näme ýazylanyna seredeliň. Konstitusiýanyň 42-nji maddasy her bir raýatyň kanunda gadagan edilmedik ýagdaýlarda maglumatlary erkin gözlemek, almak we ýaýratmak hukugyny kepillendirýär. Muňa wideo almak hem degişli. Sebäbi kamera düşürmek maglumatlary ýazga almagyň usullaryndan biridir.
Ýöne, bu hukugyň kanuny bozup bilmeýändigini we kanun tarapyndan goralýan döwlet ýa-da beýleki syrlary öz içine alýan maglumatlara degişli däldigini bellemek möhümdir. Has takygy, kanuna ters gelmeýän we döwlet syrlaryna täsir etmeýän ýagdaýlarda raýatlaryň polisiýa işgärleriniň hereketlerini wideo düşürmäge hukugy bar.
Şeýle-de, Türkmenistanyň Içeri işler edaralary hakyndaky kanuny polisiýanyň işiniň aç-açan, ilat we mediýa üçin açyk bolmalydygyny nygtaýar.
Haýsy ýagdaýlarda wideo düşürmek çäklendirilip bilner?
Kamera almagyň çäklendirilen ýerleriniň we ýagdaýlarynyň bardygyny unutmaň. Mysal üçin, döwlet syrlaryny saklanýan obýektleriň golaýynda wideo düşürilmegi gadagan edilip bilner. Milli howpsuzlygy üpjün etmek bu çäklendirmä esas bolup biler.
Döwlet syryny öz içine alýan maglumatlary ýygnamagyň gadagançylygy barada Köpçülikleýin habar beriş serişdeleri hakyndaky kanunda, Administratiw hukuk bozulmalary we Jenaýat kodeksi ýaly kadalaşdyryjy hukuk namalarynda bellenilýär. Ýöne, haýsy obýektler hakynda maglumat ýygnamagyň gadagan edilýändigi barada anyk resminama ýok. Eger bir polisiýa işgäri, kamera alýan ýeriňizde döwlet syryny özünde jemleýän obýektleriň bardygyny duýdursa, wideo düşürmegi bes ediň. Emma, ýönekeý raýata gündelik durmuşynda bu zerur däl. Köplenç polisiýa bilen özara gatnaşyk döwlet syryny saklamaýan ýerlerde ýüze çykýar.
Şeýle hem, içeri işler edaralaryň binalarynyň içini wideo almak isleseňiz, häkimiýetlerden rugsat almak maslahat berilýär. (Administratiw hukuk bozulmalary hakynda kodeksiň 16-njy maddasynyň 4-nji bölegi)
Wideo düşürjegiňi duýdurmak:
Polisiýa bilen düşünişmezliklerden we gapma-garşylyklardan gaça durmak üçin kamera almagy niýet edýändigiňizi duýdurmak maslahat berilýär. Öňünden duýdurmak kanunda ýazylmadyk, emma şeýle etmek diňe hormaty görkezmän, eýsem polisiýanyň negatiw garşylyk bermeginiň öňüni alyp biler. Türkmenistanda muny hakykatdanam edip bolar we gorkmaga gerek ýok. Polisiýa işgäri wideo alynmagyndan nägile bolmagy ahmal. Şeýle ýagdaýda alýan wideo ýazgyňyzyň subutnama üçin zerurdygyny, polisiýanyň hut özüni däl-de bolýan wakany kamera düşürýändigiňizi aýdyp bilersiňiz. Şeýle hem, kamerany polisiýa däl-de, özüňize bakdyryp bilersiňiz.
Hukuklaryňyzy bilmek we hukuklaryňyzy goramaga taýyn bolmak möhümdir. Eger polisiýa işgäri kanuny esaslary görkezmezden wideo düşürmegi bes etmegi talap etse, munuň haýsy düzgünlere ýa-da kanunlara laýyklykda talap edilýändigini anyklamaga hakyňyz bar. Polisiýa işgäriniň kamera almagy gadagan etmek üçin kanuny esaslary ýok bolsa, wideo düşürmek hukugyňyzyň bardygyny aýdyp bilersiňiz. Türkmenistanyň Içeri işler edaralary baradaky kanunyna görä, Türkmenistanyň kanunlarynda göz öňüne tutulan ýagdaýlardan başga ýagdaýlarda içeri işler edaralaryna raýatlaryň hukuklaryny we azatlyklaryny çäklendirmäge rugsat berilmeýär. Raýatlaryň polisiýa işgärlerinden çäklendirmeler bilen bagly düşündirişi talap etmäge hukugy bardyr.
Polisiýa işgärlerini kamera almak näme üçin möhüm?
Kamera almak polisiýanyň hereketleriniň aýdyňlygyny we aç-açanlygyny üpjün etmek üçin zerurdyr. Raýatlar polisiýa işgärleriniň esassyz talaplary ýa-da hereketleri bilen garşylaşyp bilerler. Wideo ýazgylary gapma-garşylyk ýa-da bidüzgünçilikler ýüze çykan halatynda wajyp subutnama hökmünde görkezip bolar.
Wideo düşürmek polisiýanyň kanuna görä iş alyp barýanlygyny gözegçilikde saklamaga kömek edýär. Galyberse-de, hukuk goraýjy edaralar kanuna we jemgyýetiň bähbitlerine laýyklykda hereket etmäge borçlydyr.
Polisiýa işgärleri we raýatlar üçin käbir görkezmeler:
Polisiýa işgäri üçin görkezmeler:
- Professional we sylagly çemeleşme: Polisiýa işgäri raýata hormat bilen we professional çemeleşmeli.
- Özüni tanatmak we şahsyýetnama: Polisiýa işgäri şahsyýetnamasyny görkezip özüni hökmany ýagdaýda tanatmaly.
- Takyk görkezmeler: Polisiýa işgäri raýatlara takyk görkezmeler we talaplar berip, olaryň näme üçin zerurdygyny anyk düşündirmeli. Polisiýa işgäri raýatlaryň adaty durmuşyny we asudalygyny bozýan hereketlerden gaça durmaly.
- Rahatlygy we ýagdaýy gözegçilikde saklamak: Raýat bolýan wakany ýazga alýan bolsa-da, rahatlygy saklamak we ýagdaýa gözegçiligi elden bermezlik möhümdir.
- Kanun we hukuklar: Polisiýa işgäri kanuna laýyklykda hereket etmeli we raýatlaryň konstitusion hukuklaryny bozmazdan, raýatlaryň hukuklaryna hormat goýmaly.
(Içeri işler edaralary hakynda kanunyň 6-njy maddasy we Administratiw hukuk bozulmalary hakynda kodeksiň (AHBK) 532-nji maddasy)
Raýatlar üçin görkezmeler:
- Görkezmelere eýermek: Raýat polisiýa işgäriniň kanunyň çäginde beren görkezmelerini we talaplaryny ýerine ýetirmeli. Wideo alynmagy polisiýanyň kanuny wezipesini ýerine ýetirmegine päsgel bermeli däldir.
- Hormat we hyzmatdaşlyk: Raýat polisiýa işgärine hormat goýmaly we kanunyň çäginde hyzmatdaşlyk etmeli.
- Wakalary ýazga almak: Raýat polisiýa bilen özara gatnaşygyna subutnama ýygnamak üçin polisiýa işgäriniň borçlaryny berjaý etmegine öjükdirmezden ýa-da päsgel bermezden wideo düşürip biler.
- Hukuklary goramak: Eger polisiýa administratiw teswirnama düzmäge başlasa, şol pursatdan başlap raýatyň ýurdiki goragy almaga hukugy bardyr (AHBK-nyň491-nji maddasynyň 3-nji bölegi). Raýat alan wideo ýazgysyny kazyýetde subutnama hökmünde görkezip biler.
Polisiýa işgärleriniň hereketlerini wideo düşürmek raýatlaryň hukuklaryny goramak we kanunyň hökmürowanlygyny üpjün etmek üçin wajyp guraldyr. Kanuny çäklendirmeleri we düzgünleri berjaý edip, polisiýa işgärini öňünden duýduran halatynda raýat wideo düşürmek hukugy arkaýyn ulanyp biler. Bu her raýatyň hukuklara we kanunlara eýeren ýagdaýynda özüniň goralýandygyna ynam duýmagy üçin has adalatly we açyk jemgyýet döretmäge kömek edýär.
Gadyrly okyjy! Sen şeýle ýagdaýa duş geldiňmi? Waka nähili bolup geçdi? Biziň bilen paýlaş!
